Dúfnahópurinn safnaðist í kringum útigangsmanninn á bekknum. Hann hafði hent nokkrum brauðmolum á stéttina fyrir framan sig og fuglanir þyrptust til hans á svipstundu úr öllum áttum. Veðrið var yndislegt, 27 stiga hiti og sól. Á torginu var margt um manninn eins og venjan er á þessum tíma dags. Flestir voru á leið heim úr vinnu en svo var líka mikið um ferðamenn sem dáðust að 750 ára gamalli byggingunni sem blasti við þeim. Dómkirkjan í Köln er meira en 150 metra há. Turnar hennar gnæfa yfir nágrennið sem samanstendum af skrifstofum, verslunum og kaffihúsum. Á einu slíku sat Ludwig Kranovic og horfði óþolinmóður út um gluggann á manninn og dúfnahópinn.
– Má bjóða yður eitthvað meira? spurði þjónustustúlkan vingjarnlega um leið og hún tók tóman kaffibollann af borðinu. Hún var dökk yfirlitum og talaði þýsku með hreim sem benti til þess að hún væri af tyrkneskum uppruna.
– Annan kaffibolla, takk, svaraði Ludwig og kveikti sér í sígarettu. Hann leit á úrið og síðan á farsímann en enginn hafði hringt eða sent skilaboð.
– Hann ætti að vera kominn fyrir löngu, hugsaði Ludwig með sér. – Klukkan er orðin korter yfir fimm!
Hann fiktaði órólegur í farsímanum og askan datt af sígarettunni á borðið.
– Herra Kranovic!
Ludwig spratt á fætur og tók í höndina á sköllóttum manni á miðjum aldri.
– Góðan daginn!
Sá sköllótti settist. Hann var snyrtilegur til fara, í svörtum jakkafötum, hvítri skyrtu og með bláköflótt bindi. Einkennilegt bros lék um varir hans; það glytti í glansandi tennurnar en augntillitið var kalt og rannsakandi.
Þjónustustúlkan kom með kaffið handa Ludwig.
– Hvað má bjóða yður? spurði hún þann sköllótta.
– Ekkert, takk!
Þegar þjónustustúlkan var farin hallaði sá sköllótti sér að Ludwig.
– Allir þessir útlendingar hérna, sagði hann. – Sjáðu t.d. stúlkuna sem er að þjóna okkur. Það rennur ekkert þýskt blóð í þessum æðum. Á meðan hún gengur hér beina eru hundruðir þúsunda atvinnulausar í Þýskalandi. Væri ekki nær að senda þetta lið heim til sín og hleypa okkar fólki að?
Áður en Ludwig náði að svara einhverju hélt sá sköllótti áfram.
– En við erum ekki hingað komnir til að ræða um daginn og veginn, er það nokkuð?
Ludwig reyndi að sýnast rólegur en röddin titraði um leið og hann opnaði munninn.
– Ég tel mig vita hvar bréfið sé, sagði hann, og ég er viss um að það verður komið í okkar hendur á allra næstu dögum.
Sá sköllótti leit hvasst beint í augu Ludwigs án þess þó að hætta að brosa.
– Ég er mjög þolinmóður maður, herra Kranovic, og get líka verið mjög skilningsríkur. Þegar þú hafðir samband í gær og sagðir að töf yrði á afhendingu bréfsins var ég viss um að á því væri eðlileg skýring.
Ludwig Kranovic létti örlítið og sagði síðan:
– Prófessor Hartmann tók bréfið úr öryggishólfinu kvöldið áður en við ætluðum að láta til skarar skríða. Það eru öryggismyndavélar út um alla byggingu og við vorum búnir að búa þannig um hnútana að á þeim yrði slökkt um stundarsakir. Þá hefði ég tekið bréfið sjálfur úr hólfinu og haldið með það á brott. Eiginlega var ég bara óheppinn. Hefði sá gamli verið einum degi seinna á ferð hefði áætlunin gengið upp.
– Og nú er bréfið á Íslandi?
– Já, ég veit hvar það er niðurkomið. Við erum bara að bíða eftir réttu augnarbliki til að grípa til aðgerða. Þú verður búinn að fá bréfið í síðasta lagi eftir viku.
Sá sköllótti hallaði sér aftur á bak í stólinn og dró djúpt andann.
– Mig langar til að skýra svolítið út fyrir þér, herra Kranovic. – Við erum búnir að millifæra inn á reikning þinn í Sviss háa peningaupphæð og afganginn færðu þegar verkinu er lokið. Samtök okkar eru örlát þegar tilefni gefst. Varan sem þú ætlar að útvega okkur hefur líka mikið gildi fyrir okkur og málstað okkar.
– Ég geri mér fulla grein fyrir því, sagði Ludwig. – Ég er líka þakklátur að hafa feng....
Sá sköllótti greip fram í fyrir honum.
– Við ætlumst líka til að staðið sé við samninga sem við okkur hafa verið gerðir. Ef þú hefðir staðið við þinn hluta samningsins væri ég kominn með vöruna og seinni greiðslan væri í þann mund að eiga sér stað.
– Ég fullvissa ykkur um að....
– Þú hefur þrjá daga!
– Þrjá daga? Ég veit ekki hvort það dugar, sagði Ludwig titrandi röddu.
Sá sköllótti stóð á fætur og tók peningaveski úr jakkavasa sínum.
– Ég skal borga fyrir þig kaffið, sagði hann og lagði nokkarar evrur á borðið. Síðan dró hann upp ljósmynd úr veskinu sínu og virti hana fyrir sér. Hann lagði myndina á borðið fyrir framan Ludwig.
– Þær eru ansi sætar. Hvað eru þær gamlar? átta ára? spurði hann síðan.
Blóðið fraus í æðum Ludwig. Á myndinni voru tvær stúlkur að leika sér. Þetta voru dætur hans, tvíburarnir. Myndin var tekin fyrir framan skólann sem þær gengu í.
– Hvað á þetta að þýða, hvíslaði Ludwig hásri röddu.
– Þú hefur þrjá daga til að ljúka verkinu. Ef þrír dagar duga ekki til þá gætu örlögin gripið í taumana. Slys gera sjaldnast boð á undan sér og maður veit aldrei hver er næstur.
Brosið á andliti sköllótta mannsins vék fyrir meðaumkunarsvip og það vottaði allt í einu fyrir hlýju í annars köldu augnráðinu. Hann leit á myndina.
– Það væri synd. Þetta eru svo myndarlegar stúlkur. Báðar ljóshærðar og bláeygðar.
Ludwig kom ekki upp orði en starði á myndina fyrir framan sig. Sá sköllótti gekk nokkur skref frá borðinu og sneri sér svo við.
– Þú mátt eiga myndina, sagði hann síðan brosandi. – Hún heldur þér sennilega við efnið.
(birta/fela)
16. kafli
Á sama tíma og prófessor Helmut Hartmann og Bernhard Osenberg voru fluttir með hraði á neyðarmótttöku Borgarspítalans sat Hannes heima hjá sér og las kennslubók í mannkynssögu. Atburðir síðustu daga og tilvist dularfulla bréfsins sem stílað var á Dorotheu Hirsch í Dresden höfðu vakið áhuga hans á seinni heimstyrjöldinni. Hann var að lesa um árin eftir stríð þegar að síminn hans hringdi.
– Hæ, þetta er ég! sagði Sabine
– Hæ!
– Góðar fréttir. Guðrún í sendiráðinu var að hringja í mig. Hún er búin að ná í konu sem kannski getur hjálpað okkur. Þessi kona heitir Hilda og hún er heima núna. Eigum við ekki að fara til hennar strax?
Hannes var sammála og klukkustund síðar stóðu þau fyrir utan húsið þar sem Hilda átti heima. Hannes hringdi dyrabjöllunni og lágvaxin, gráhærð kona kom til dyra.
– Þið hljótið að vera krakkarnir sem Guðrún sagði mér frá, sagði Hilda og brosti góðlátlega. Síðan bauð hún þeim inn.
– Sæl og blessuð. Ég heiti Hannes og þetta er Sabine, sagði Hannes og undraðist hvað hann var allt í einu orðinn kurteis. Voru þetta einhver áhrif frá Sabine?
– Komið inn í stofu og fáið ykkur sæti. Má bjóða ykkur eitthvað drekka? Gos? Mjólk? Kaffi? Te?
– Te væri fínt, takk, svaraði Sabine.
Hannes leit undrandi á Sabine.
– Te?
– Viltu líka te? spurði Hilda
– Ég? Te? Jú ætli það ekki bara, svaraði Hannes hálf ringlaður.
Á meðan Hilda fór fram að sækja drykkjarföngin, hvíslaði Sabine að Hannesi:
– Þú drekkur aldrei te, er það nokkuð?
– Jú, ég drekk mikið te, laug Hannes og undraðist hvað hann var tilbúinn að leggja mikið á sig til að geðjast Sabine.
– Hvernig te finnst þér best?
– Hvernig te? Bara svona venjulegt.... te.
Sabine fór að hlæja.
– Ég vona að þú hafir logið meira sannfærandi þegar þú varst spurður í tollinum um daginn, sagði hún síðan.
Hannes roðnaði og Hilda kom inn með þrjá bolla og te í könnu.
– Þið voruð að forvitnast um borgina Dresden, sagði Hilda.
– Við erum að leita að konu sem átti heima þar í seinni heimstyrjöldinni, sagði Sabine.
– Eiginlega erum við að leita að ákveðnu heimilisfangi, sagði Hannes.
– Þið segið nokkuð, sagði Hilda. – Það er harla ólíklegt að ég geti hjálpað ykkur mikið. Það væri mikil hundaheppni ef ég kannaðist við þessa konu sem þið eruð að leita að. Ég flutti frá Dresden 1945 og ég er bara einu sinni búin að fara þangað síðan.
– Ertu þýsk? spurði Hannes undrandi. – Ég heyri engan hreim þegar þú talar.
– Mér finnst ég nú vera orðinn Íslendingur eftir allan þennan tíma, svaraði Hilda.
– Af hverju fluttirðu til Íslands? spurði Hannes.
– Við komum ansi margar hingað eftir stríð. Þannig var að þegar að heimstyrjöldinni lauk var ástandið í Evrópu vægast sagt mjög slæmt. Í Þýskalandi var mikil fátækt og margar ungar konur voru búnar að missa mennina sína. Þess vegna fluttu margir til annarra landa. Hingað til Íslands komu nokkrar konur sem flestar hófu störf sem vinnukonur á sveitabæum. Þannig var það líka með mig.
Hilda leit brosandi á krakkana til skiptis. Síðan færðist angurvær svipur yfir andlit hennar og hún leit út um stofugluggann án þess þó að hún væri að horfa á eitthvað sérstakt.
– Ég var að auki með lítinn son minn með mér en pabbi hans, sem var í hernum, fórst í stríðinu. Foreldrar mínir og systkini létust síðan á örlagaríkum degi þegar ráðist var á Dresden rétt fyrir stríðslok!
Aftur leit Hilda brosandi á Hannes og Sabine.
– Ég ætlaði ekki að vera á Íslandi nema í nokkur ár en eitthvað er ég búin að ílengjast hér því nú er liðin meira en hálf öld síðan ég kom hingað.
Allt í einu hringdi síminn. Hilda stóð á fætur og gekk fram á gang til að svara.
– Ég var búinn að segja þér það, sagði Hannes glottandi. – Ísland er best. Auðvitað vildi Hilda ekki snúa aftur til Þýskalands eftir að hafa kynnst besta landi í heimi.
– Kannski voru aðrar ástæður fyrir því, sagði Sabine.
– Nú?
– Kannski varð hún ástfangin!
– Ástfangin?
– Það getur komið fyrir besta fólk, sagði Sabine.
Hilda gekk rösklega aftur inn í stofuna.
– Krakkar, þið verðið að fyrirgefa en ég verð að fara upp á spítala, sagði hún. – Sonur minn er læknir og hann biður mig stundum að koma ef Þjóðverjar eru lagðir inn. Ég hjálpa til við að túlka ef sjúklingarnir tala ekki íslensku eða ensku. Þið verðið að koma við einhverntímann seinna. Þið getið fengið far með mér niður í miðbæ ef þið viljið.
Stuttu síðan sátu þau öll þrjú í bíl Hildu á leið í gegnum Vesturbæinn.
– Tveir þýskir ferðamenn lentu í bílslysi á Reykjanesbrautinni og liggja báðir á gjörgæsludeild, sagði Hilda. – Annar þeirra er við meðvitund og læknarnir vilja spyrja hann nokkurra spurninga áður en hann verður skorinn upp. Þess vegna er leitað til mín.
– Af hverju fluttirðu ekki aftur til Þýskalands? spurði Hannes. Sabine kleip hann og leit ásakandi til hans.
– Ég meina, af hverju ílengdist þú á Íslandi, hélt Hannes síðan áfram.
– Ég ætlaði alltaf aftur til baka en ég sá að það var syni mínum fyrir bestu að við héldum hér kyrru fyrir. Svo kynntist ég líka honum Guðmundi mínum og hann gekk stráknum í föðurstað; ól hann upp eins og hann væri hans eiginn sonur.
– Sagði ég ekki, hvíslaði Sabine til Hannesar.
Hilda hleypti krökkunum út úr bílnum við tjörnina og þau þökkuðu fyrir sig.
– Við þökkum fyrir okkur, Hilda, sagði Hannes.
– Ekkert að þakka. Þið getið komið aftur á morgun ef þið viljið, svaraði Hilda. – Þið skuluð bara hringja á undan ykkur. Eruð þið með númerið mitt?
– Nei, svaraði Sabine.
– Þið finnið mig í símaskránni undir Þórhildur Hjartardóttir, sagði Hilda.
– Þórhildur Hjartardóttir? endurtók Hannes. – Það er alveg rammíslenskt nafn?
– Já, ég aðlagaði nafnið mitt að íslenskri nafnahefð þegar ég flutti hingað, svaraði Hilda.
– Áður hét ég Dorothea, hélt hún áfram. – Dorothea Hirsch!
(birta/fela)
